Konferencje, seminaria

W dniach 22-23 października 2015 w Częstochowie odbyło się sympozjum Fotografia i film-twórcy, dzieła, badacze, zorganizowane przez Zakład Komunikacji Wizualnej Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie przy udziale Muzeum Produkcji Zapałek i Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater”. Uczestniczyli w nim przedstawiciele różnych środowisk akademickich, którzy od lat spotykają się na częstochowskich seminariach. Niektóre wystąpienia stały się zaczynem bardzo ożywionej dyskusji. czytaj więcej +

Seminarium Fotografia jako dokument życia, towarzyszące monograficznej wystawie Romana Vishniaca, odbyło się  18 czerwca 2015 w Muzeum Żydów Polskich, z udziałem historyków sztuki i teoretyków fotografii oraz sporego grona słuchaczy, wśród nich  m.in.przedstawicieli muzeów oraz środowiska akademickiego. Tematem wiodącym była refleksja nad wiarygodnością fotografii dokumentalnej jako źródła, dla której kontekst stanowiła twórczość nie tylko Romana Vishniaca, ale i  innych twórców fotografii dokumentalnej XX wieku, podejmujących tematykę żydowską, m.in. Altera Kacyzne, Menechema Kipnisa, Mojżesza Worobiejczyka, ale też Zofii Chomętowskiej czy Benedykta Jerzego Dorysa.

Wygłoszono następujące referaty:

– dr Renata Piątkowska (Muzeum POLIN), Fotografia jako dokument wydarzeń historycznych. Wizualne świadectwa pogromów w Białymstoku i w Siedlcach (1906);

– dr Tamara Sztyma (Muzeum POLIN), Folkloryści, socjaliści, syjoniści, artyści. Fotografowie żydowskiego życia w Polsce w okresie międzywojennym;

– Teresa Śmiechowska (ŻIH), Fotografia na zamówienie. O autentyzmie reprezentacji w twórczości fotograficznej Menachema Kipnisa i Altera Kacyzne;

– Krzysztof Jurecki, Znaczenie cyklu „Kazimierz nad Wisłą” (1931-1932) Benedykta Jerzego Dorysa w kontekście fotografii polskiej i światowej lat 30. XX wieku;

– Karolina Puchała-Rojek (Fundacja Archeologii Fotografii), „Fotografuję bardzo mało. Po prostu >brak mi ducha>”. Czego nie fotografowała Zofia Chomętowska?

– dr Magdalena Wróblewska (Muzeum Warszawy), Materialność dokumentu fotograficznego –znaczenie rzeczy;

– dr Kamila Leśniak (KUL), Niewidoczne centrum? The Family of Man a Zagłada;

– Tomasz Strug (Muzeum Galicja), Ostatni rozdział? Spojrzenie na projekty fotograficzne

poświęcone Żydom w Europie Środkowej i Wschodniej w latach 70. i 80. XX wieku;

– dr Adam Mazur, Od „Bram tragedii” do „Niewinne oko nie istnieje”. Powojenna polska książka fotograficzna wobec pamięci o polskich Żydach;

– Ewa Małkowska-Bieniek (Muzeum POLIN), Obywatel wyznania mojżeszowego i jego otoczenie na fotografiach Tadeusza Przypkowskiego ze zbiorów Muzeum POLIN (komunikat). czytaj więcej +

Podczas zebrania Marta Ziętkiewicz, autorka referatu Teatr polski u progu nowoczesności. Michał Chomiński i Jan Królikowski w obiektywie Konrada Brandla, przedstawiła genezę i okoliczności powstania cyklu studyjnych zdjęć aktorów scen warszawskich, który zapoczątkował wielką popularność na ten rodzaj fotografii na ziemiach polskich w II poł. XIX w.  Wyjaśnienia tego zjawiska należy szukać w  szerszym kontekście historycznym i społeczno-kulturowym, w jakim funkcjonował polski teatr w czasach zaborów.  Zdjęcia aktorów przyczyniły się ponadto do budowania  prestiżu tego zawodu w XIX w., a to z kolei wpłynęło na nobilitację zawodu fotografa. W podsumowaniu referentka zwróciła uwagę na istotną, a niedocenianą rolę fotografii w historii teatru, podkreślając jednocześnie, iż warunkiem powodzenia badań tego zagadnienia jest posiadanie zarazem kompetencji historyka fotografii, jak i teatrologa, co nieczęsto idzie w parze.

Interesujące wystąpienie wywołało ożywioną dyskusję, zadawano też referentce sporo pytań. Tekst M. Ziętkiewicz ma być opublikowany w jednym z  czasopism teatralnych.

Związek Polskich Artystów Fotografików, istniejący od 1949 roku, posiada duży zbiór gromadzonych przez lata negatywów i pozytywów fotograficznych, wśród nich cenne dzieła najznakomitszych polskich fotografów, takich m.in. jak Jan Bułhak, Tadeusz Cyprian, Marian Dederko, Zbigniew Dłubak, Benedykt Jerzy Dorys, Edward Hartwig, Edmund Kupiecki, Tadeusz Wański, Feliks Zwierzchowski, Zofia Rydet, Henryk Hermanowicz, Paweł Pierściński. Do niedawna zbiory te nie były w pełni zinwentaryzowane ani dostępne.
W 2014 roku, dzięki dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, udało się rozpocząć proces digitalizacji i upowszechnienia części kolekcji. Zdigitalizowanych zostało 1166 obiektów, wśród nich 330 negatywów (w tym płytki szklane) oraz 836 pozytywów następujących autorów: Jana Bułhaka, Pawła Pierścińskiego, Edwarda Hartwiga, Harry’ego Weinberga, Lecha Charewicza, Andrzeja Zborskiego, Mariana Musiała, Stanisława Popławskiego, Feliksa Zwierzchowskiego, Tadeusza Kowalskiego, Mariana Murmana, Stanisława Fitaka oraz zbiór kart gabinetowych z przełomu XIX i XX wieku http://www.fototeka-zpaf.pl/index.html
Dzięki dotacji wyposażono także pracownię digitalizacyjną oraz zakupiono sprzęt i oprogramowanie dla powstającej właśnie Agencji ZPAF, która będzie zajmowała się promocją i udostępnianiem dzieł objętych ochroną przez Biuro Praw Autorskich ZPAF.