SDIEŁANO W SSSR. Radzieckie aparaty fotograficzne

Otwarta 3 lipca 2015 w krakowskim Muzeum Historii Fotografii wystawa to pierwsza prezentacja zgromadzonej w muzeum kolekcji radzieckich aparatów fotograficznych z lat 1934 – 1991. Na ekspozycji pokazano zarówno masowo produkowane aparaty, jak i konstrukcje zupełnie u nas nieznane.
Organizatorzy wystawy zadali sobie pytania: skąd wśród miłośników fotografii w Polsce pojawia się tak duże zainteresowanie radzieckim sprzętem fotograficznym? Skąd tak silny do niego sentyment? Zamiłowanie do radzieckiego sprzętu, a niekiedy nawet snobizm na jego posiadanie widoczne są także wśród młodego pokolenia.

Wiadomo, że wielu działających w czasach PRL-u fotografów – zarówno amatorów, jak i profesjonalistów – rozpoczynało swoją działalność od zakupu radzieckiego aparatu fotograficznego. W zależności od zasobności portfela można było kupić najtańszy model Smieny czy Lubitela, lub nieco droższe rozmaite wersje aparatów FED, Zorkij, bądź cieszącą się dobrą opinią lustrzankę Zenit. Zawodowcy tymczasem wybierali średnioformatowe aparaty Salut czy późniejsze Kijewy 66 lub 80. Jednak ich potencjalny posiadacz musiał być osobą cierpliwą i niekiedy wytrwale czekać na dostawę, gdyż te aparaty pojawiały się na półkach sklepowych tylko od czasu do czasu. W latach 80. XX w. trzeba było ponadto stać po nie w długich kolejkach.

Chociaż były to kamery solidnie zaprojektowane i oparte często na najlepszych światowych wzorcach, jednak miały poważne wady. Niekiedy zaraz po zakupie trzeba było udać się do zaprzyjaźnionego mechanika, aby wyregulował niestarannie zmontowane mechanizmy. Ale i wówczas aparat potrafił sprawiać rozmaite kłopoty…

 Współcześnie następuje przewartościowanie spojrzenia na jakość i nowatorstwo produkowanego w Związku Radzieckim sprzętu. Pierwszą rzeczą, która nasuwa się przy oglądaniu zgromadzonej kolekcji  jest to, że często wzorowano się na rozwiązaniach pochodzących z Zachodu i w efekcie radziecki przemysł kopiował wiele zachodnich wyrobów. Z drugiej strony wielość zaprezentowanych modeli i nowatorstwo niektórych konstrukcji przywraca wyrobom radzieckich inżynierów właściwe znaczenie w historii techniki fotograficznej.

Zbieranie radzieckich aparatów fotograficznych było jak dotąd domeną prywatnych kolekcjonerów i dotychczas nie było w Polsce wystawy muzealnej poświęconej tej tematyce. Wystawa i katalog  – przybliżające historię radzieckiego przemysłu fotograficznego – dedykowane są nie tylko kolekcjonerom i miłośnikom dawnej techniki fotograficznej, ale wszystkim, którzy chcą przenieść się na chwilę w realia PRL-u.

Wystawa  czynna była do 4 października 2015.

(Informacja opracowana w oparciu o materiały organizatora.)